Sławomir Mrożek nie żyje. Miał 83 lata.

"Zawsze chciałem umrzeć tak, żeby przedtem mieć czas na usunięcie śladów po sobie. Nawet moje fajki spalić" - pisał w jednym z listów do wieloletniego przyjaciela, Wojciecha Skalmowskiego.

Był wielkim twórcą, ale też niezwykle ciepłym człowiekiem. Miałem zaszczyt poznać go osobiście podczas „Mrożek Festiwal Kraków 90” w ramach którego tarnowski teatr przygotował plenerową wersję swojej premiery „Pieszo” w reż. M. Pawlickiego na rynku w Nowym Wiśniczu z udziałem autora. Pamiętam, że Mrożek był pod ogromnym wrażeniem nocnego filmowego planu autorstwa scenografa M. Kwiecińskiego, w jakim realizowany był spektakl. Jego przyjazd do Nowego Wiśnicza to zasługa ówczesnej dyrekcji Solskiego, J. Zbiróga i B. Wałkówny- Zbiróg. Pamiętam, jak późno w nocy po tej niezwykłej premierze, staliśmy przy wspólnym ognisku na łące obok słynnej Koryznówki (wiśnickie muzeum J. Matejki) i gadaliśmy…a Mrożek  i jego meksykańska żona Susana milczeli, sącząc w siebie Polskę. - Pisarz ostatnio czuł się dobrze. Zmarł w szpitalu w Nicei  we czwartek  15 sierpnia o 1 w nocy. Był w nim z powodu banalnego zabiegu chirurgicznego, który się powiódł i po którym czuł się bardzo dobrze, w piątek miał wyjść ze szpitala. Planowaliśmy już jego wizytę w Polsce w połowie września - mówi szefowa Wydawnictwa Literackiego Anna Zaremba-Michalska. Sławomir Mrożek był jednym z najwybitniejszych polskich pisarzy. Pozostawił po sobie ogromną spuściznę, która na trwałe weszła do kanonu nie tylko polskiej literatury, ale i światowej literatury. Pisał opowiadania i znakomite sztuki, które podbijały sceny w najdalszych zakątkach globu. Sławomir Mrożek to prawdopodobnie najczęściej grywany w kraju i za granicą polski dramaturg współczesny, a w Polsce przez lata jeden z najpoczytniejszych, obok Stanisława Lema, prozaików. Jego twórczość przekładana była na kilkanaście języków.

Sławomir Mrożek urodził się 29 czerwca 1930 roku w małym galicyjskim miasteczku - Borzęcinie koło Tarnowa - gdzie jego ojciec pracował jako urzędnik pocztowy. Omyłkowo w borzęcińskiej kancelarii wpisano mu inną datę urodzenia - 26 czerwca. Przyszły pisarz ukończył krakowskie gimnazjum im. Nowodworskiego, potem, w latach 50-tych, studiował w Krakowie architekturę, filozofię orientalistykę oraz na Akademii Sztuk Pięknych ale żadnego z tych kierunków jednak nie ukończył.

Od 1950 roku współpracował z "Dziennikiem Polskim", Krakowskim Teatrem Satyryków, studenckim teatrem satyrycznym "Bim - Bom" z Gdańska, kabaretem "Szpak" i "Piwnicą pod Baranami".

Pierwszy sukces odniósł w 1950 roku - otrzymał nagrodę "Szpilek" za rysunkowe żarty. Od 1953 r. Mrożek publikował serie satyrycznych rysunków systematycznie. Dzięki nim, a także pełnym czarnego humoru opowiadaniom, wcześnie stał się autorem niezwykle popularnym, zajmującym osobne miejsce we współczesnej polskiej literaturze. Mrożek tropił i podważał absurdy życia, zbanalizowane, romantyczne stereotypy, kształtujące świadomość Polaków. W języku na stałe zagościło sformułowanie "jak z Mrożka", przykładami zaczerpniętymi z jego utworów posługiwano się dyskusjach. Debiutem książkowym Mrożka stały się wydane w 1953 roku zbiory satyrycznych opowiadań - "Opowiadania z Trzmielowej Góry" i "Półpancerze praktyczne". W roku 1956 ukazała się powieść satyryczna "Maleńkie lato", a w 1957 tom opowiadań "Słoń", oraz zbiorek rysunków "Polska w obrazkach". Mrożek - dramaturg debiutował wystawioną w Teatrze Dramatycznym w Warszawie w 1958 roku sztuką "Policja".

Do 1963 roku ukazały się w Polsce min. "Ucieczka na południe" (1961), kolejny tom opowiadań - "Deszcz" (1962) - i sztuki teatralne, m.in. "Męczeństwo Piotra Oheya" (1958), "Indyk" (1961), "Karol" (1961), "Na pełnym morzu" (1961), Zabawa (1962), "Kynolog w rozterce" (1962), "Czarowna noc (1963), "Śmierć porucznika" (1963) i jeden z najważniejszych utworów Mrożka - "Tango" (1964). W latach 60. Mrożek stawał się popularny poza granicami kraju - w 1963 roku w Niemczech wydano trzytomowy zbiór jego dramatów; we Francji za "Słonia" otrzymał "Prix de l'Humour Noir", a trzy lata później ukazało się tam dwutomowe wydanie jego sztuk.

Zaczął pracę w „Dzienniku Polskim”, pisywał dla „Szpilek”, „ Po prostu”, „Życia Literackiego” i „Nowej Kultury”. Wtedy też napisał swoje pierwsze opowiadania i sztukę "Policja". W 1964 r. ukazuje się Tango – które ugruntowało pozycję pisarza i przyniosło rozgłos na całym świecie.

W 1963 roku Mrożek wyjechał do Włoch myśląc o pozostaniu na stałe za granicą. Przez osiem lat mieszkał na włoskiej Rivierze, starając się o przedłużenie paszportu polskiego - nie chciał wchodzić w otwarty konflikt z polskimi władzami by zachować kontakt z czytelnikami w kraju.

W 1968 r. wspólnie z żoną, Marią Obrembą przenosi się do Paryża. Starania o azyl we Francji wieńczy 10 lat później francuskim obywatelstwem,  w 2003 roku otrzymuję Legię Honorową za wkład w rozwój literatury francuskiej. Ogłasza w „Le Monde” i paryskiej „Kulturze” list protestacyjny przeciwko udziałowi polskich wojsk w inwazji na Czechosłowację, co nie podoba się polskim władzom. Rok później na raka umiera jego żona.

W Polsce od 1973 roku złagodzono obowiązujące od 1968 roku embargo na publikowania Mrożka. Ukazały się wówczas m.in. "Szczęśliwe wydarzenie" (1973), "Rzeźnia" (1973), "Emigranci" (1974).

Do Polski Mrożek wraca dopiero w 1978 roku. Powtórnie odwiedza kraj w roku 1981, jednak po 13 grudnia publikuje w „Le Monde” i „International Herald Tribune” "List do cudzoziemców", w którym deklaruje, że nie zgadza się na publikację swoich dzieł w ojczyźnie. W 1989 Mrożek wraz z żoną - Susaną - przeprowadzili się do Meksyku na farmę Epifania. Lata 90. przyniosły wydanie "Dramatów", "Małych próz" i "Rysunków" (1991) oraz "Miłości na Krymie" (1993). Pisarz przebył operację tętniaka mózgu, musieli też wraz z żoną zrezygnować z pobytu w Epifanii. W 1996 roku Mrożkowie wrócili do Krakowa.

Od lat 60. twórczość Mrożka należy do repertuaru teatrów na całym świecie. Stał się klasykiem dramatu współczesnego, a festiwale jego twórczości odbyły się w Amsterdamie (1988), Krakowie (1990) i Sztokholmie (1991). Niekwestionowaną pozycję twórczości Mrożka potwierdził także fakt, iż od 1991 roku zaczęły się ukazywać jego dzieła zebrane w Niemczech i we Francji, a od 1994 również w Polsce.

W 2002 roku pisarz przebył udar mózgu, po którym został dotknięty afazją (utratą zdolności posługiwania się językiem, zarówno w mowie, jak w piśmie). Lekarz poradził mu spisywanie wspomnień w celach terapeutycznych. Efekt tej pracy - autobiograficzna książka pt. "Baltazar" została opublikowana w 2006 roku.

W czerwcu 2008 roku pisarz po raz drugi zdecydował się na emigrację ze względu na stan zdrowia. Osiadł w Nicei. W kolejnych latach twórczość Mrożka przeżywała swoisty renesans - ukazywały się kolejne tomy jego korespondencji m.in. z Erwinem Axerem, Adamem Tarnem, Stanisławem Lemem ale przede wszystkim - jego "Dzienniki". W 2012 roku pisarz napisał nową sztukę - "Karnawał".

Odbierając w marcu 2012 roku doktorat honoris causa w Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Mrożek powiedział, że niepokoi go tempo, jakim zmienia się świat. "Coraz bardziej w tempie zatrważającym, przyznaję, że cierpię na tym, bo ja już się schylam ku starości" - powiedział.

Ostatni raz Sławomir Mrożek odwiedził Polskę w czerwcu 2013 roku: wziął udział w premierze swej najnowszej sztuki „Karnawał, czyli pierwsza żona Adama” w Teatrze Polskim w Warszawie, miał też być największą gwiazdą Big Book Festivalu i spotkać się z czytelnikami, ale nie pozwoliły na to względy zdrowotne.

Jego twórczość jest utrzymana w konwencji groteski, ukazuje świat zniekształcony, a niekiedy nawet absurdalny. Bohaterowie dramatów Mrożka są niewolnikami wyobrażeń, gestów i stereotypów myślenia. Dzieła pisarza zawierają autorską refleksję nad stosunkiem jednostki do zbiorowości, historii i wartości uniwersalnych, będąc jednocześnie często polemiką z polskim romantycznym mitem.