|
To
tytuł
oryginalnego,
rozpisanego
na
trzy
miesiące
–
marzec,
kwiecień
i
maj
projektu,
realizowanego
przez
tarnowskie
BWA,
a
poświęconego
zagadnieniom
związanym
z
kulturą
i
doświadczeniem
współczesnych
Romów.
Obejmuje
on
cykl
imprez
–
zdarzeń
artystyczno
–edukacyjnych
dziejących
się
w
samej
siedzibie
BWA,
jak
i w
otaczającym
go
Parku
Strzeleckim.
O
szczegółach
tego
unikalnego
projektu
można
się
było
dowiedzieć
na
specjalnie
w
tym
celu
zwołanej
konferencji
prasowej
w
piątek
21
marca
w
Pałacyku
w
Parku
Strzeleckim.
Bardzo
interesująco
i
wyczerpująco
opowiadały
o
nim
jego
kuratorki
Katarzyna
Roj
i
Joanna
Synowiec,
wspierane
przez
dyrektor
pałacowej
galerii
Ewę
Łączyńska-Widz.
Ten
wielopłaszczyznowy
projekt
nie
będzie
prezentować
prac
w
swej
tradycyjnej
odsłonie,
gotowych
obiektów
artystycznych,
ale
raczej
tworzyć
warunki
i
możliwości
dla
zaistnienia
działań
o
charakterze
artystycznym
i
poznawczym.
W
specjalnie
zaaranżowanej
scenografii,
zrealizowanej
przez
grupę
projektową
Knockoutdesign,
odbędą
się
performansy,
wykłady,
pokazy
filmowe,
warsztaty
dla
dzieci
i
dorosłych.
W
dyskusjach
i
spotkaniach
wezmą
udział
międzynarodowi
eksperci.
Ważnym
elementem
tych
działań
będzie
współpraca
z
tarnowskim
Muzeum
Okręgowym,
które
zajmuje
się
tematyką
romską.
Działanie
pod
tytułem
„Tajsa...”
ma
przybliżyć
współczesną
problematykę
romską,
pokazać,
na
ile
los
dzisiejszych
Romów
jest
uniwersalny
i
bliski
doświadczeniom
wielu
ludzi.
Jak
zwracały
uwagę
kuratorki
projektu
–
„tożsamość
romska
to
również
tożsamość
współczesnego
migranta,
podróżnika,
wreszcie
europejczyka
–
otwartego
na
fuzje,
z
konieczności
bądź
z
przekonania
szukającego
możliwości
do
realizacji
swoich
potrzeb,
adaptującego
się
w
nowej
przestrzeni
i
miejscu;
ponadnarodowego
i
mobilnego.
Tytułowa
„tajsa”
w
kilku
dialektach
języka
romani
oznacza
zarówno
„wczoraj”,
jak
i
„jutro”.
Doskonale
przez
to
określa
doświadczenia
i
egzystencję
dużej
części
Romów
europejskich,
będących
historycznie
społeczeństwami
wędrującymi,
żyjącymi
z
dnia
na
dzień,
korzystającymi
z
doraźnych,
prowizorycznych
rozwiązań.
Dla
wielu
z
tych
grup
teraźniejszość
jest
jedynym
rzeczywistym
czasem.
Wobec
braku
wczoraj
i
perspektywy
jutra,
jest
tylko
dziś.
Strategią
„na
dziś”
często
jest
prowizoryczne
działanie
z
materiałów
dostępnych,
odzyskanych.
Czy
właściwe
jest
to
tylko
doświadczeniom
Romów?
Permanentny
stan
tymczasowości
w
dobie
kapitalizmu
jest
powszechnym
doświadczeniem
dużej
części
ludności.
Wytwarzane
są w
nas
potrzeby,
na
które
nas
nie
stać,
stąd
więc
„dom
na
kredyt”,
„samochód
na
raty”.
Porzucenie
tych
aspiracji
może
być
ratunkiem
przed
zadłużeniem,
ale
również
formą
oporu
przed
neoliberalnym
systemem
wartości,
w
którym
„stałość”
i
„ciągłość”
to
tylko
fantazmaty,
które
muszą
być
okupione
w
rozliczne
dobra.
Głównym
tematem
wystawy
Tajsa
–
podkreślano
na
pałacykowej
konferencji
-
jest
refleksja
na
temat
teraźniejszości.
Mierząc
się
z
doświadczeniem
romskim
w
polu
sztuki,
nie
tworzymy
teorii
czy
modelu
współczesnego
podróżnika,
czy
wędrowca.
Interesuje
nas
to,
co
zostało
wytworzone
poprzez
doświadczenie
tymczasowości
i
perspektywę
teraźniejszości,
wynikających
z
potrzeby,
czy
też
konieczności
przemieszczania
się
przez
Romów,
Cyganów,
Wędrowców
(Travellers).
Idąc
za
głosem
Timei
Junghaus,
kuratorki
Paradise
Lost,
pierwszego
Romskiego
Pawilonu
na
52.
Biennale
w
Wenecji
w
2007
roku,
uważamy
–
mówiły
na
zakończenie
K.
Roj
i J.
Synowiec,
że
tożsamość
romska
to
również
tożsamość
współczesnego
migranta,
podróżnika,
wreszcie
europejczyka
-
otwartego
na
fuzje,
z
konieczności
bądź
z
przekonania
szukającego
możliwości
do
realizacji.
Tajsę
symbolicznie
otworzył
mural
Stacha
„Szum”
Szumskiego,
młodego
artysty
–
obywatela
świata
uprawiającego
tzw.
sztukę
ulicy,
odsłonięty
w
niedzielę
23
marca
przy
ul.
Narutowicza
42,
obok
zejścia
na
bulwary
nad
Wątokiem.
Datę
wybrano
nie
przypadkowo,
bowiem
właśnie
w
niedzielę
minęła
50.
Rocznica
wprowadzenia
zakazu
wędrowania
i
koczowania
Romów
w
Polsce.
Natomiast
oficjalna
inauguracja
projektu
„Tajsa.
Wczoraj
i
jutro
brzmi
tak
samo”
nastąpi
we
wtorek
8
kwietnia,
dokładnie
w
Międzynarodowy
Dzień
Romów.
Wówczas
w
BWA
i w
przestrzeni
obok
otwarta
zostanie
interdyscyplinarna
wystawa
dedykowana
społeczności
romskiej
na
świecie
z
udziałem
(w
kolejności
występowania):
Katarzyna
Szumska,
Zbigniew
Szumski,
Stach
Szumski
/
Szum,
Karolina
Freino,
Marian
Misiak,
Paweł
Kulczyński,
Paweł
Szroniak,
Paulina
Plizga,
Lászlo
Moholy-Nagy,
Paweł
Mościcki,
Monika
Weychert-Waluszko,
Gregory
Kowalski,
Angelika
Kuźniak,
Adam
Bartosz,
Delaine
Le
Bas,
Aleksandar
Petrović,
Katarzyna
Leszczyńska,
Jasmine
Dellal,
Joanna
Kwiatkowska-Talewicz,
Maria
Konopnicka
(Lena
Rogowska,
Asia
Bordowa),
Timea
Junghaus,
Monika
Konieczna,
Ewelina
Ciszewska.
Całość
tego
wielopoziomowego
wydarzenia
zwieńczy
w
piątek
25
maja
performans
Moniki
Konieczny
i
Eweliny
Ciszewskiej
w
Parku
Strzeleckim
-
„Uczta”
- do
której
zasiądą
polska
i
romska
społeczność
z
Tarnowa.
Ryszard
Zaprzałka |