A wszystko dzieje się
dzięki niezmordowanemu animatorowi
kultury, Uskrzydlonemu Jerzemu
Switkowi, który rzecz całą przed
laty wymyślił i do dziś z pasją
wypełnia powinność woźnicy
tespisowego wehikułu. Nie od rzeczy
będzie także wspomnieć o Firmie
Kambus, której właściciel p. Dariusz
Kamykowski od lat użycza Tespisowi
swoich autokarów.
Za każdym też razem
wyjazd organizowany jest tak, aby
jego uczestnicy mieli czas dla
siebie, na zwiedzanie i spacerowanie
lub zakupy np. w krakowsko –
warszawskich galeriach, nie tylko
handlowych. Nie inaczej było i w tę
teatralną sobotę, na szczęście
wszyscy zdążyli na czas do Pałacu
hrabiego Potockiego „Pod Baranami”
przy Rynku Głównym, w którego
podziemiach działa sławna piwniczna
konfrateria. A zainteresowanie
występami piwnicznych artystów jest
tak duże, że aby wejść, a raczej
wcisnąć się do środka trzeba stawić
się na miejscu co najmniej na
godzinę przed 21, kiedy to
rozpoczyna się ponad dwugodzinny
program kabaretowy.
Założony m.in. przez
Piotra Skrzyneckiego (właściwie
przez kilkoro studentów krakowskich
uczelni) w 1956 w piwnicach pałacu
Pod Baranami pierwotnie miał być
miejscem spotkań krakowskich
studentów. Oficjalnie Piwnicę
otwarto 26 maja 1956. Wśród
założycieli Piwnicy byli także m.in.
Bronisław Chromy i Krzysztof
Penderecki.
W pierwszych
występach udział brali m.in. Piotr
Skrzynecki, Joanna Olczak-Ronikier,
Barbara Nawratowicz, Krzysztof
Litwin, Tadeusz Kwinta, Mieczysław
Święcicki, Mirosław Obłoński,
Wiesław Dymny, Kika Lelicińska,
Irena Szaszkiewiczowa, Jan Güntner,
Joanna Plewińska, Maria Nowotarska.
Kierownikiem literackim i autorką
scenografii, "mózgiem i duszą
Piwnicy", była Janina Garycka.
W Piwnicy pod Baranami przez pewien
czas występowały zespoły jazzowe
Krzysztofa Komedy i Andrzeja
Kurylewicza.
W latach
sześćdziesiątych pojawili się: Ewa
Demarczyk, która wraz z kompozytorem
Piwnicy Zygmuntem Koniecznym
wypromowała kabaret na całą Polskę,
śpiewający poeta Leszek Długosz,
kompozytorzy Stanisław Radwan i
Andrzej Zarycki, Krystyna
Zachwatowicz.
W latach sześćdziesiątych i
siedemdziesiątych powstały
najsłynniejsze utwory, a zespół
zyskał sobie opinię jednej z
najlepszych grup artystycznych w
kraju. Za teksty służyły dzieła o
najróżniejszej tematyce i nastroju:
od Pieśni nad pieśniami poprzez
wywiad z Ariadną Gierek po opis
rozmnażania ślimaków z dawnej
encyklopedii.
Po 1976 z Piwnicy
odeszło wielu artystów: Ewa
Demarczyk, Krystyna Zachwatowicz,
Mirosław Obłoński, Krzysztof Litwin,
Mieczysław Święcicki. Piotr
Skrzynecki przyjął na ich miejsce do
kabaretu wiele nowych twarzy – m.in.
Aloszę Awdiejewa, Annę Szałapak,
Halinę Wyrodek, Olę Maurer, Andrzeja
Maja, Marka Grechutę, Jacka
Wójcickiego, Grzegorza Turnaua,
Tamarę Kalinowską, Ewę Wnukową,
Janusza Radogosta Kowalczyka[1],
Krzysztofa Janickiego, Beatę
Rybotycką, Dorotę Ślęzak, Małgorzatę
Górnisiewicz, Zbigniewa Raja,
Kazimierza Madeja, Leszka Wójtowicza
oraz Konrada Mastyłę. Z monologami i
składaną czerwoną trybuną występował
Andrzej Warchał.
Muzykę tworzyli obok dotychczasowych
kompozytorów Zbigniew Preisner,
Grzegorz Turnau, Jan Kanty
Pawluśkiewicz oraz Zbigniew Raj,
później pojawili się także nowi -
Adrian Konarski, Dorota Ślęzak i
Tomasz Kmiecik .
Okrągłe rocznice
powstania kabaretu znane były z
hucznych obchodów, m.in. 1966, 1972,
1976, 1986, 1996, 2006. Tradycją
stały się też urodziny Piotra
Skrzyneckiego, obchodzone po jego
śmierci w formie urodzinowych
koncertów w Teatrze im. Słowackiego.
Po śmierci Piotra Skrzyneckiego w
1997 Towarzystwo Przyjaciół Piwnicy
pod Baranami i artyści kabaretu na
wspólnym zebraniu uznali, że Piwnica
istnieje nadal i kontynuowali
występy. Obecnie o kwestiach
finansowych i bytowych kabaretu
decyduje Stowarzyszenie Artystów i
Sympatyków Piwnicy pod Baranami, na
czele którego stanęła architekt
Krystyna Styrna-Bartkowicz, wybrana
prezesem na Walnym Zgromadzeniu 12
maja 2010.
Środowisko Piwnicy
tworzyli poza wyżej wymienionymi
postaciami również m. in.: Bronisław
Chromy, Anna Dymna, Marian Eile,
Zbigniew Książek, Czesław Miłosz,
Sławomir Mrożek, Jan Nowicki,
Agnieszka Osiecka, Krzysztof
Penderecki, Andrzej Szczeklik,
Dorota Terakowska, Elżbieta
Towarnicka, Jerzy Turowicz, Jerzy
Vetulani, Andrzej Wajda, Kazimierz
Wiśniak, Leszek Wójtowicz.
Inni artyści mający w swojej
historii "piwnicowy" epizod, to
Konrad Materna, Wiesław Moczulski,
Michał Kaniewski, Kazimierz
Adamczyk, Andrzej Marchewka.
W godzinach południowych i
popołudniowych środowisko kabaretu
spotyka się w barze Vis-à-vis (obok
Piwnicy).
Piwnica pod
Baranami była dla kilku pokoleń
Polaków krainą wolności i zarazem
magii. Wciąż jest wspólnotą aktorów,
muzyków i piosenkarzy i proponuje
nowe programy, wciąż przyciąga
odbiorców. Wśród eleganckiej
publiczności na widowni nie brakuje
znanych twórców życia artystycznego
i publicznego, nie tylko z Krakowa.
Każdy koncert w
wykonaniu kabaretu Piwnica Pod
Baranami jest wielkim wydarzeniem
artystycznym. Przybywają na nie
ludzie z całej Polski i z zagranicy.
A magnesem dla nich są, jak zwykle:
niepowtarzalna atmosfera,
surrealistyczny humor, liryka,
wspaniałe pieśni kompozytorów
"piwnicznych": Zygmunta Koniecznego,
Jana Kantego Pawluśkiewicza,
Andrzeja Nowaka, Andrzeja Zaryckiego,
Zbigniewa Preisnera, Adriana
Konarskiego, Stanisława Radwana,
Tomasza Kmiecika, Pawła Pierzchały i
innych. Muzykę z wielkim powodzeniem
piszą też sami piwniczni artyści,
jak Piotr "Kuba" Kubowicz, Dorota
Ślęzak, Tamara Kalinowska, Agata
Ślazyk.
Są artyści związani z
Piwnicą od jej zarania: Tadeusz
Kwinta, Miki Obłoński, Mieczysław
Święcicki (książę nastroju).
Pokolenie średnie: Tamara
Kalinowska, Ola Maurer, Ewa Wnuk
Krzyżanowska, Leszek Wójtowicz,
Rafał Jędrzejczyk, Krzysztof
Janicki, Piotr "Kuba" Kubowicz,
Michał Półtorak, Krzysztof Janicki,
Jerzy Odrowąż Wysocki, Tomasz
Kmiecik. I ci najmłodsi: Dorota
Ślęzak, Agata Ślazyk, Beata
Czernecka, Kamila Klimczak, Maciej
Półtorak, Agata Półtorak, Michał
Chytrzyński, Paweł Pierzchała,
Adrian Konarski i inni. Z Piwnicą
występuje także Alosza Awdiejew.
Przygotował - Ryszard
Zaprzałka
|