Któż to chodzi z butami po nagim ciele kobiecym
Odpowiadam: poeta
Gnój
Alfons swej śmierci co ją rymuje wciąż ze śmiechem  

 Rafał Wojaczek – poeta wyklęty…

 

42 lata temu straciłem przyjaciela… Rafał Wojaczek to jeden z najważniejszych polskich poetów powojennych, prozaik, zaliczany do grona poetów wyklętych, podobnie, jak nasz tarnowsko – lisiogórski poeta i psarz Janek Rybowicz. Zadebiutował w 20. roku życia, publikował na łamach prasy. Za życia wydał dwa tomiki poezji: Sezon i Inną bajkę, pośmiertnie ukazały się jeszcze dwa: Którego nie było i Nie skończona krucjata. W 1977 roku z metryczką wydawniczą 1976, ukazały się nakładem wrocławskiego Ossolineum Utwory zebrane w opracowaniu Bogusława Kierca, ze wstępem Tymoteusza Karpowicza. Fascynacja jego twórczością nie przemija, od czasu jego tragicznej śmierci w latach 70-tych zeszłego wieku. Alkoholizm, skandale, ciągłe obcowanie ze śmiercią były krwią jego wierszy. Rafał podejmował liczne próby samobójcze. W końcu jedna z nich zakończyła się powodzeniem. 11 maja 1971 połknął zabójczą dawkę leków, miał wtedy zaledwie 26 lat... W 1999 powstał film w reżyserii Lecha Majewskiego Wojaczek, w roli tytułowej wystąpił poeta Krzysztof Siwczyk.

 

Poeta urodził się w Mikołowie i wywodził się ze znanej i poważanej w mieście rodziny. Jego ojciec był nauczycielem gimnazjalnym, matka zaś pracowała w wydawnictwie. Uczył się w liceach ogólnokształcących w Mikołowie, Katowicach-Ligocie i Kędzierzynie-Koźlu. Rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, ale wkrótce je przerwał i w 1964 przeprowadził się do Wrocławia. Pracował m.in. jako dyspozytor MPO. W 1965 debiutował w Poezji. W 1969 ukazał się jego debiutancki tom Sezon, znakomicie przyjęty przez krytyków. W czasie pobytu we Wrocławiu stopniowo pogrążał się w alkoholizmie i depresji, prowokował otoczenie i wszczynał bójki, wielokrotnie podejmował próby samobójcze. Leczył się przez pewien czas w szpitalu psychiatrycznym. W 1970 ukazał się jego drugi zbiór wierszy Inna bajka. Osierocił córkę Dagmarę. Grób poety znajduje się na Cmentarzu św. Wawrzyńca we Wrocławiu w 4. polu. W 2000 w tej samej mogile pochowano brata Rafała Wojaczka Andrzeja, znanego wrocławskiego aktora.

Jego burzliwe życie, w którym brakowało wiary w istnienie  jakichkolwiek wartości transcendentnych, znalazło odbicie w twórczości, a sukces odniósł poeta dzięki szczerości i buntowi. Wiersze wywoływały sprzeczne reakcje. B. Kiercowi „wydawał się kimś takim jak Chrystus, był prorokiem równie jak tamten osamotnionym i równie – w normatywach tej samotności bezwzględnym”. A. Więckowski powiedział o nim: „... nie stworzył wielkiej poezji, stworzył poezję oryginalną”, z kolei T. Karpowicz napisze: „we wszystkim tu nie czai się, lecz wyzywająco dobija istnienia wyjątkowy narcyzm tej postawy – autouwielbienia i autodestrukcji. Narcyzm umierający równocześnie od swoich dowodów, gdy autentyczny ból i chandra, kac i rzyganie – żużle pożarów unicestwiają zachwyt nad sobą samym zdolnym do wszystkiego”. Dla niektórych był chuliganem wdzierającym się do sanktuarium sztuki, dla J. Marxa „sentymentalnym chłopcem, który prowadził misterną grę pozorów, na zewnątrz manifestującą się bardzo spektakularnie, ale jednocześnie wydrążającą od wewnątrz”. Jego wiersze przedstawiają schizofreniczny obraz  świata: rozdwojenie psychiczne podkreśla poczucie alienacji, bezsens istnienia, przypadkowość wszelkich wartości i życie jako kategorię absurdu.

Jego poezja jest dla tych, których nie gorszą wszelkie wulgaryzmy, trywializmy i słownictwo fizjologiczno - seksuologiczne, a jednocześnie dla tych, którzy choć w małym stopniu zainteresują się biografią autora Sezonu. Jeśli nie będą znać chociaż migawek z jego życia, przejdą obok niej z niechęcią i odstawią tomik na najwyższą półkę w swojej biblioteczce. Przyznam, że dotarcie do tych migawek jest bardzo trudne ale chyba warto ...

 

  • Bądź – i nie pytaj, jak Ci się wypłacę
    A wtedy darmo weźmiesz najpiękniejszą zdradę:
    Miłość, która obudzi śpiącą w Tobie śmierć
    • Źródło: Bądź mi
  • Bo, choć szukam, językiem cię nie umiem, naga:
    Powiedz mi, że się boisz, uwierzę, że jesteś.
    • Źródło: Musisz się zawsze róży bać
  • Ciebie biorąc, z Ciebie pijąc, ja o niebo
    Już nie dbałem wiedząc przecież, że to jedno.
    • Źródło: Kwiat zrywając, Ciebie biorąc
  • Chodzę i pytam: gdzie jest moja szubienica?
    • Źródło: Chodzę i pytam
  • Gwiazdy są echem Twoich oczu
    I poruszają się po ścieżkach
    Wydeptanych przez Twoje sny
    Gdzie noc się kończy.

    Gdzie śmierć się kończy moja pamięć rozszerzona
    • Źródło: Źrenica
  • I znów jesteś bogatsza ode mnie – o tę śmierć
    którą Ci wymyśliłem i już się stała ważna
    • Źródło: Gwiazda
  • Jestem chłodną wyspą dla twojego ciała
    które upada w noc gorącą kroplą.
    • Źródło: Mówię do Ciebie cicho
  • Już w zgodzie ze snem nie napiszę ciebie,
    Wierszu, moja męko, nędzo i wielkości,
    Nudo, rozpaczy, głodzie i szaleństwie.
    Nie policzę cię na palcach żadnej zorzy.
    • Źródło: Próba ostatniego wiersza
  • Kim jest ten, co moim długopisem
    Wypisuje moje wiersze
    I w moim łóżku moją żonę bierze?
    Kim jest ten, co przed chwilą wyszedł?
    • Źródło: *** (Kim jest ten, co się jawi w lustrze...)
  • Ktoś kto kocha, nie jest tym, co umrze.
    • Źródło: Na imieniny Rafała Wojaczka
  • Ktoś szybę tłucze, szmatę pali, ja się duszę
    Ktoś wyrok spisał, pióro schował, papier wziął
    Ktoś na głos czyta, głoski łyka, mnie już nie ma
    • Źródło: Fuga (łac. Ucieczka)
  • Moja nieśmiertelność jest krótka ale pewna
    • Źródło: Byłem, jestem
  • Mówię do ciebie tak cicho jak ptak
    o świcie słońce upuszcza w twoje oczy
    Mówię do ciebie tak cicho
    jak ty do mnie
    • Źródło: Mówię do ciebie cicho
  • Musi być ktoś, kogo nie znam, ale kto zawładnął Mną:
    moim życiem, śmiercią; tą kartką.
    • Źródło: Musi być ktoś
  • Po dziewiąte:
    Życie jest nic niewarte
    Po dziesiąte:
    Może jest wiersza warte?
    • Źródło: Poemat mojej melancholii
  • Rok łagodnego światła
    Wzrok zdolny cieszyć się
    Słuch cierpliwy i chłonny
    Głos jedynego Boga
    Dłoń kochanej kobiety
    Dłoń w jej poważnej dłoni.
    • Źródło: Zapis Z Podziemia
  • Sól w nasze rany, cały wagon soli
    By nie powiedział kto, że go nie boli
    • Źródło: Sól
  • Śmierć jest przecinkiem w zdaniu Twego losu
    • Źródło: Piosenka starego księżyca
  • Tak cię piszę, biały wierszu
    a każda litera jest cyfrą lęku
    • Źródło: ***(Boję się ciebie)
  • Usta na zawsze niepewne swych warg,
    na których nigdy nie usiądzie nawet
    płatek cienia, kryjomy pocałunek dnia.
    • Źródło: Katalog
  • W tej dwoistości
    jest synchronizacja.
    krew za słowo.
    • Źródło: Wyrok
  • Wierszem rosnę do Ciebie, która o mnie nie wiesz
    Ale ja wiem o Tobie, to znaczy, żeś jest
    • Źródło: Błyskawica
  • Wiesz jest mała radość
    ja tę radość
    ja chciałbym
    żeby rosła.
    • Źródło: Wiesz jest mała radość
  • Wyrzec słowo, by stwierdzić, że głos
    Jest krzykiem i nikogo to nie obchodzi.
    • Źródło: Dotknąć...
  • z warg spływa
    kropla krwi
    i gdzie Twój język
    który by koił ból
    wynikły z przegryzionego
    słowa kocham
    • Źródło: dla ciebie piszę miłość..., 1969
  • Zrób coś, abym otworzyć się mogła jeszcze bardziej
    Już w ostatni por skóry tak dawno mi wniknąłeś
    Ze nie wierzę, iż kiedyś jeszcze nie być tam mogłeś
    I choć nie wierzę by mógł być ktoś bardziej otwarty
    Dla ciebie niż ja jestem, zrób coś, otwórz mnie, rozbierz.
    • Źródło: Prośba
  • żyję nie widując gwiazd
    mówię nie rozumiejąc słów
    czekam nie licząc dni

    aż ktoś przebije ten mur
    • Źródło: Żyję nie widując gwiazd

 

 

 tarnowski kurier kulturalny   tarnowski kurier kulturalny    tarnowski kurier kulturalny    tarnowski kurier kulturalny    tarnowski kurier kulturalny     tarnowski kurier kulturalny    tarnowski kurier kulturalny